Bölüm 1
On sene öncesine kadar sadece hastanelerde kullanılan ultrason, bugün birçok alanda önemli bir keşif aracı haline gelmiş durumda. “Ultrason Kullanarak Ses ile Görmek” adlı sağlık yazı dizimizde bu hafta tıp öğrencilerinin pratik eğitim uygulamalarına şahit olacağız. Keyifli okumalar…
Yarasa Öğrenciler Geliyor: Ultrason Kullanarak “Ses ile Görmek!”
Arkansas Tıp Bilimleri Üniversitesi (UAMS, University of Arkansas for Medical Sciences) Klinik Anatomi Anabilim Dalı profesörü Dr. Kevin Phelan, müfredatlarının bir parçası olarak,tıp öğrencilerine ve bilim, teknoloji, mühendislik,matematik alanlarına ilgi duymalarını sağlamak için lise öğrencilerine ultrasonu tanıtıyor. Dr. Phelan, Arkansas Little Rock’daki bir lisede birinci sınıf öğrencilerine, kaçının daha önce bir ultrason sistemi gördüğünü sorduğunda birçok el havaya kalktı. Ancak, ultrasonun nasıl çalıştığını bilip bilmediklerini sorduğunda sınıftan ses çıkmadı.
Dr. Phelan, bölge okullarında gençleri bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik gibi alanlara yönlendirmeyi arzuluyor ve bu doğrultuda görüntüleme teknolojileri, özellikle de ultrason konusunda gençlere merak aşılamak istiyordu. Bu amaçla Dr. Phelan ve meslektaşları, Ulusal Genel Tıp Bilimleri Enstitüsü‘nden “Science Education Partnership Award” (SEPA) adlı beş yıllık bir hibe yardımıyla, Arkansas’ın merkezindeki Little Rock Bölge Okulları ile iş birliği içinde ArkanSONO programını geliştirdiler.
Dr. Phelan, öğrencilere kısaca insan kulağının duyamadığı seslerin yayılımı ve ortamda neler olup bittiğini anlamak için bu seslerin yansımalarını dinleme anlamına gelen ekolokasyonu anlatarak ses ve frekans hakkında bilgi veriyor. Bu ilke günümüzde de birçok modern teknolojinin temeli konumunda. Sonar, denizaltıların çarpışmalarını önler ve hedefleri bulmalarını sağlar; radar uçaklara havada rehberlik eder; lidar sürücüsüz arabaların yolu görmesine yardımcı olur ve ultrason ise hayat kurtarmada doktorların yardımcısı olur.
Dr. Phelan, “Erkenden ilgilerini çekip bu alanlara merak duymalarını sağlamak için dokuzuncu sınıf öğrencileriyle birlikte çalışmaya karar verdik” diyor ve ekliyor: “Umudumuz, bu ilginin devam etmesi ve belki de bir gün kariyer yoluna dönüşmesidir.”
Vscan Extend cep tipi ultrason kullanan Dr. Phelan, boyun ve alın görüntülerini ve damarların nasıl sönüp genişlediğini göstermek için öğrencileri “vücudun içine” doğru bir yolculuğa çıkarıyor. Dr. Phelan, ultrasonun dönüştürücü bir etkisi olduğuna inanıyor: “Öğrencilerin vücudun içine dikkatle bakmalarına ve hareketleri gerçek zamanlı olarak görmelerine olanak tanıyor. Bu, onları inanılmaz derecede teşvik ediyor.”
On yıl öncesine kadar, ultrason sadece hastanelerde veya klinik ortamlarda kullanılıyordu; şu anda giderek artan bir şekilde sınıflar da dahil olmak üzere diğer ortamlarda da kullanılıyor. Aslında, Dr. Phelan Çift Problu Vscan’i, tıp öğrencilerine yönelik müfredatın bir parçası olarak da kullanıyor.
Ultrason, dört yıldır UAMS müfredatının bir parçası ve Dr. Phelan sonuçlardan şimdiden çok etkilenmiş. Öğrenciler ise staj rotasyonlarına devam ederken, daha önce ultrasonu ve kardiyovasküler ve kas-iskelet sisteminden gastrointestinale kadar çeşitli sistemlerde nasıl uygulandığını deneyimlemiş oldukları için klinik görüntüleri hızlı bir şekilde tanımlayabiliyorlar.
Yazımızın gelecek hafta yayımlanacak ikinci bölümünde, sizleri tabiri caizse “pelerinsiz kahramanlar” bekliyor! Bu kahramanlar aslında Duke Üniversitesi’nden gelen bir sağlık ekibi. Ekip, HIV’li çocuklarda kalp fonksiyon bozukluğunu izlemek amacıyla yanlarında taşınabilir bir ultrason cihazı ile uzak şehirleri ve kasabaları geziyor. Haftaya görüşmek üzere!