Sürdürülebilir kalkınmanın öneminin gittikçe daha çok anlaşıldığı günümüzde, enerji verimliliğine yönelik çabaların değeri de aynı oranda artıyor. Enerji piyasalarında yalnızca arz tarafında yapılan düzenlemelerin piyasaların etkinliği ve sürdürülebilirliği için yeterli olmadığı uzun zamanda beri biliniyor. Arz güvenliğinin önemli bir bileşenini talep yönetimi oluşturuyor. Türkiye de enerjide talep yönetimini öncelikleri arasına almış ve eyleme geçirmiş durumda. Yüksek Planlama Kurulu’nun 2012’de yayınladığı “Enerji Verimliliği Strateji Belgesi”nde, “Enerji üretimi ve iletiminden nihai tüketime kadarki bütün aşamalarda enerji verimliliğinin geliştirilmesi, bilinçsiz kullanımın ve israfın önlenmesi, enerji yoğunluğunun gerek sektörler bazında gerekse makro düzeyde azaltılması ulusal enerji politikamızın öncelikli ve önemli bileşenlerindendir” deniyor.
Enerji verimliliği sağlanması amacıyla Türkiye’de talep tarafını yönetmek için pek çok kurum önemli çalışmalar yürütüyor. Örneğin, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, sanayide enerji verimliliğini sağlamak için dünyanın en kapsamlı motor envanter çalışmasını tamamladı. Çalışmada, 900’den fazla işletmede üretimde kullanılan 93.000 motorun enerji verimliliği seviyesi tespit edildi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ise Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği çerçevesinde 445.000 yeni bina ve 37.000 eski binaya Enerji Kimlik Belgesi düzenledi. Sağlık Bakanlığı da Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı referans göstergelerinde binalar kategorisinde alışveriş merkezlerinden sonra en çok elektrik tüketen binalar olan sağlık tesislerinde enerji verimliliği programı başlattı.
Enerji verimliliğini artırmak belli dönüşümlere gitmeyi ve bir maliyete katlanmayı gerektiriyor. Bu nedenle Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve kamu bankaları “Enerji verimliliği yatırımlarının esnek koşullarla finanse edilebilmesi için uygun finansal ortamın oluşturulması” amacıyla ortak çalışma yürütüyor.
Finansman mekanizmalarının oluşturulması enerji tüketicilerinin bilincini de artırmalı. Talep tarafının aktif olarak enerji verimliliği ve enerji tasarrufuna katılması, arz veya talebin ortaya çıkarabileceği dengesizlikleri en aza indirebilir, fiyat dalgalanmalarının daha kolay yönetilebilmesi sağlanabilir. Ancak bunun için enerji verimi ve tasarrufunun bir tercih değil bir zorunluluk olduğunun anlaşılması gerekiyor.
Ocak ayında İstanbul’da düzenlenen 8. Enerji Verimliliği Forumu ve Fuarı açılış konuşmasını yapan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Fatih Dönmez de bu zorunluluğu şöyle özetlemişti: “Enerji verimliliğinin farkındalıktan ziyade bir reflekse, kültüre dönüşmesi gerekiyor.”
Enerji Verimliliği İçin GE’nin Yenilikçi Çözümleri
Enerji politikaları artık hem arz hem de talep tarafının verimli şekilde yönetilmesi üzerine kuruluyor. Enerji yönetim sistemleri, bu amaca ulaşmak için siyasi karar mekanizmalarının en büyük yardımcısı olabilir. 1948’den beri Türkiye’de faaliyet gösteren GE, yenilikçi ileri teknoloji ürünleri ile enerjinin daha verimli üretilmesi ve emisyonların düşürülmesi konusunda önemli bir katma değer yaratıyor.
GE’nin sunduğu yenilikçi teknolojiler rekor seviyede sundukları verimlilik rakamlarıyla enerjinin etkin kullanımına olanak sağlıyor. Bu kapsamda en dikkat çekici örneklerden biri GE’nin rekor kıran gaz türbini. Fransa’daki dünyanın en verimli kombine çevrim enerji santraline güç veren GE 9HA.01 gaz türbini, enerji üretmek için kullandığı yakıtın yüzde 62’lik bir kısmını enerjiye dönüştürebiliyor. Bu, gaz türbinlerinin verimliliği açısından bugüne kadar ulaşılan en yüksek oran ve 10 yılda 50 milyon dolarlık bir tasarruf demek. 9HA.01 gaz türbini, 680 bin evden fazlasının enerji ihtiyacını karşılayacak kadar üretim yapabiliyor.
GE’nin yenilikçi ürünleri arasında kömürün enerjide verimli kullanımını sağlayan çözümler de öne çıkıyor. Burada da Almanya’nın Karlsruhe kentinde 918 MW enerji üreten santraldeki rekor verimlilik seviyesine de dikkat çekmek gerekiyor. Yapılan yeni kömür santrallerindeki bu teknoloji ile yüzde 49’a kadar verimlilik oranının sağlanması söz konusu. Bu alanda küresel ortalama ise yüzde 33 düzeyinde. GE’nin bu alandaki dijital çözümleri de verimliliği yüzde 1,5 oranında artırırken, emisyonu da yüzde 3 oranında azaltıyor. Bu teknoloji sayesinde 1000 MW’lık bir santralde kömür üretimi 100 bin ton azalırken, 80 milyon dolarlık bir katma değer sağlanabiliyor.
Modernizasyon Çözümleri
2016 yılında GE’nin Türkiye’deki ilk tam kapsamlı Buhar Türbini ve Jeneratörü Modernizasyon Projesi’nin imzalanması da bu yıl enerji verimliliği açısından attığımız en önemli adımlardan biri oldu. Bereket Enerji iştiraki Yatağan Termik Enerji Üretim A.Ş ile imzalanan proje GE’nin Türkiye’deki ilk tam kapsamlı Buhar Türbini ve Jeneratörü modernizasyon projesi olarak öne çıkıyor. Modernizasyon çalışmalarının tesisin şu andaki 180 MWHh’lık düşük üretim düzeyini yaklaşık 228 MWH’a yükseltmesi bekleniyor. Üretim düzeyindeki bu artış, Türkiye’de ortalama 125 bin evin enerji ihtiyacını karşılamaya yetecek düzeyde olacak.
GE, 2017 yılında da Türkiye’de enerji verimliliği politikasını yenilikçi çözümlerle geliştirmeye devam edecek. Bu konudaki en önemli adımlardan biri de Türkiye’de, GE ve Trakya Elektrik Dağıtım A.Ş. tarafından hayata geçirildi: Türkiye’nin ilk ve en gelişmiş Akıllı Şebeke Operasyon Sistemi. Bu sistem sayesinde şebeke dayanıklılığı artıyor, gelişmiş ve gerçek zamana yakın ölçüm altyapıları oluşturulabiliyor, işletme maliyetlerinde tasarruf sağlanıyor, kullanılan elektriğin kalitesinin artıyor ve enerji alım maliyetleri düşüyor. Ayrıca sistemin pozitif etkileri arasında ve şebekelerin kendi kendini onaracak bir yapıya kavuşması gibi maddeler de bulunuyor.