“Antik Gizemler” yazı dizimizin önceki bölümlerinde Rönesans’ta bir gezintiye çıkmış, kayıp tabloların Bilgisayarlı Tomografi (BT) yardımıyla çözülmesini okumuştuk. Daha sonra tarihin derinliklerinde biraz daha giderek Antik Mısır mumyalarını inceleyip mumyalanma biçimlerine dair birçok yeni gelişmeye tanık olmuştuk. Yazı dizimizin üçüncü ve son bölümünde ise tarihte biraz daha ileriye giderek 42,000 yaşında bebek mamutu yakından inceleyeceğiz. Keyifli okumalar…
GE Sağlık, son teknoloji ürünü tıbbi ekipman kullanarak 42.000 yaşında bir tüylü bebek mamutu yakından inceledi. 2007 yılında kuzeybatı Sibirya’da bir ren geyiği çobanı tarafından keşfedilen Lyuba (telaffuzu Lee-OO-bah) şimdiye kadar keşfedilen en iyi korunmuş mamut olarak kabul ediliyor.
Araştırmacılar, bu soyu tükenmiş türlerin yaşamı ve özellikleri hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak amacıyla veri toplamak istedi. Field Müzesi Sergilerinin Proje Yöneticisi Tom Swerski, “Lyuba’dan elde edeceğimiz birçok bilgiyi sadece yüzeysel olarak inceleyerek öğrenemeyiz, bu nedenle iç organlarını ve derisinin altındaki yapıları bir BT taraması veya MRG ile inceleyebilmemiz gerçekten önemli” diyor.
Uluslararası Mamut Komitesi (IMC, International Mammoth Committee) ve Field Müzesi ile iş birliği içinde, Lyuba, üç farklı sistemde görüntülenmek üzere Waukesha’daki GE Sağlık Enstitüsü’ne getirildi. İlk önce, 64 kesitli, yüksek çözünürlüklü bir BT tarayıcı olan Discovery CT750 HD’de tarandı. Bu taramadan elde edilen görüntüler bilim insanlarına mamutun iç mineral depozitleri ve kemik yapısı hakkında daha ayrıntılı bilgi sağlıyor. İkinci olarak, tüm iskelet yapısını baştan kuyruğa görmek için üç boyutlu bir dijital röntgen sistemi olan Innova® 4100IQ’da görüntülendi. Son olarak, Lyuba, beyin, karaciğer ve kalp dahil olmak üzere yumuşak dokunun görüntülenmesi için yüksek performanslı açık MRG sistemi olan Signa OpenSpeed EXCITE 0.7T’de tarandı.
30 yıl boyunca mamutlar üzerine çalışmış bir IMC üyesi olan Michigan Üniversitesi Profesörü Daniel Fisher, “Bu görüntülere bakarken ilk kez Lyuba’yı gördüğümüzde hissettiklerimize benzer duygular yaşadık” şeklinde konuşuyor.
Lyuba’yı inceleyen bilim insanları ayrıca ölümüne neyin sebep olduğunu belirlemeye çalışıyorlardı. Bir çamur deliğine sıkıştığı ve yanlışlıkla çamur yuttuğu tahmin ediliyordu. Bilim insanları şu anda BT taraması ile hortumunda ve akciğerlerinde kum tabakası bulunduğuna dair kanıtlar elde ettiklerini açıkladı ve ölüm nedenini kazara boğulma olarak doğruladılar. Ölüm nedeni önemli, çünkü bilim insanları, Lyuba’nın normal bir mamut örneği olarak değerini olumsuz etkileyebilecek hastalık ya da zayıf gelişim gibi faktörlerin bulunmadığını doğrulayabildiler.
Lyuba şu anda Rusya’dan yedi aylığına ödünç alındı ve önümüzdeki dönemde Mammoths ve Mastodons sergisinde ABD’de ilk kez sergilenecek: Buz Devri’nin Titanları sergisi Chicago’daki Field Müzesi’nde 5 Mart’ta açılıyor.