Birkaç yıl önce New York’taki GE laboratuvarlarında çalışan bilim insanları, kırılan parçaları tamir etmek için mükemmel bir yol buldular. “Soğuk sprey” adını verdikleri bu yöntemle, uçak motorlarının türbin kanatlarındaki yıpranmaların üzerine süpersonik bir püskürtücü yardımıyla minik metal tanelerini püskürttüler.
GE’nin geliştirdiği bu yeni sistem adeta makine parçalarının gençlik çeşmesi. Yaşlanan metal parçalar püskürtme tabancasına benzeyen bir aletle orijinal haline geri geliyor! GE mühendisleri bu yeni teknolojinin daha da gelişmesi için çalışmaya başladı bile… Mühendisler bu yılın başlarında GE Havacılık’ın yan kuruluşu Avio Aero’nun Bari’deki tesislerinde, yeni teknolojiyi dünyanın en güçlü jet motoru GE90’ın şanzımanı üzerinde test ettiler.
Soğuk sprey yöntemi, 3D baskı gibi parçaları parçalamak yerine onlara malzeme ekleyerek parçaları yerden inşa eden katmanlı imalat yöntemlerinden biri. Yüksek teknolojili katmanlı imalat ailesinin ise en özel ferdi. Geleneksel metal 3D baskı aleti, toz titanyum ve diğer metalleri ısıtmak için lazerleri kullanır ve yeni parçaları katman katman üretip kaynaştırır. Bu teknik yeni parçaları doğrudan bir bilgisayar dosyasından basarken iyi çalışsa da, mevcut bir parçayı ısıtarak tamir etmek metalin yapısını ve parçanın mekanik özelliklerini değiştirebilir.
Soğuk sprey yönteminin geleneksel 3D baskı yönteminden tek farkı ısı değil. Geleneksel 3D yazıcılar bilgisayar dosyalarından sıfırdan üretim yaparken, soğuk sprey makinesi kırık veya yıpranmış parçayı onarmak için jet motoru parçalarının dijital taramalarını kullanıyor.
Bari’de kurulan soğuk sprey sistemi, oldukça küçük bir odada gerçekleştiriliyor. Haznede robotik bir kola bağlı, 5 mikrona kadar küçük metal parçaları püskürten bir süpersonik püskürtücü var. Püskürtücünün üflediği metal parçaları yüzeye yüksek enerjiyle vurdukları için parçayla difüzyon bağı oluşturuyorlar.
Bari’de geliştirilen bu yöntem, Avio Aero ile Bari Politeknik Üniversitesi’nin 7 yıllık ortaklığının eseri. Kampüste bulunan Apulia Onarım Geliştirme Merkezi’nde GE mühendisleri uçak parçalarını inşa etmek, bakımını yapmak ve onarmak için profesörler ve makine mühendisleri ile birlikte yeni yollar yaratıyorlar. Bu teknoloji ilerledikçe katmanlı imalat, uçak motorlarının onarım ve bakımında çok daha önemli bir rol oynayacak.