Almanya’nın önde gelen elektrik üretim şirketlerinden EnBW’nin Karlsruhe yakınındaki RDK8 termik santrali, ilham verici bir başarıya imza atmış durumda. GE iş birliği ile yenilenen santral bugün %47,5 verimlilikle 919 MW elektrik üretiyor. Bu rakamlar RDK8’in dünyanın en verimli kömür termik santrali haline geldiğini gösteriyor. Üstelik santralin karbondioksit salımı miktarı %40 azaldı. Çünkü verimli sistemlerle elektrik üretilmesi için gereken kömür miktarı yıllık 275 bin ton azaldı.
“Ultra Süper Kritik” Sistem
RDK8, GE’nin daha temiz buhar gücü ve daha düşük sera gazı emisyonu başarı öykülerinden sadece biri. GE’nin Ultra Süper Kritik (Ultra-supercritic) buhar kazanı, buhar türbini jeneratörü ve su buharı çevirim sisteminde oluşan sistem üst düzey verimlilik sağlıyor.
Dünyanın bu tür yüksek verimli kömür santrallerine ihtiyacı var, çünkü yenilenebilir enerji alanında son yıllardaki büyük atılım ve yatırımlara rağmen dünyada elektrik üretiminin önemli bir bölümü, kömür santrallerinden elde ediliyor ve bu yakın orta ve uzun vadede değişmeyecek gibi görünüyor.
Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) rakamlarına göre dünyada elektriğin %41’i kömür santrallerinden elde ediliyor. Yenilenebilir enerji kaynaklarına yapılan yatırımlara rağmen kömürden elde edilen elektrik miktarı IEA tahminlerine göre 2040’ta bugüne kıyasla yüzde 23 artacak. Kömür santrallerinden elde edilen elektriğin toplam elektrik üretimindeki payı 2040 yılında %29’a gerilemekle birlikte kömür santralleri ana elektrik kaynaklarından biri olmayı sürdürecek.
Bol ve ucuz bulunan kömür ile çevresel baskılar arasında kalan devletler, enerji karmalarındaki dengeleri korurken enerji sistemlerini verimleri hale getirmek için farklı seviyelerde dönüşüm projeleri uyguluyor. Avrupa’da yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik büyük çaplı yatırımlarla beraber, kömürün enerji karmasındaki yeri 2000 yılından beri düşme eğilimi gösteriyor. Bununla birlikte özellikle Doğu Avrupa elektrik üretiminde kömüre bağımlılık yüksek. Örneğin; Polonya’da elektriğin yarıdan fazlası kömür santrallerinden elde ediliyor. İngiltere’de de elektrik üretiminde kömürün payı dünya ortalamasının üzerinde bulunuyor. Hindistan’da kurulu elektrik kapasitesinin %62,1’ini kömür santralleri oluşturuyor. Rüzgâr ve güneş enerjisi alanında dünyanın ileri ülkelerinden Almanya’da bile 2016’da kurulu yaklaşık 197 GW elektriğin %42,5’i fosil yakıtlardan elde edildi. Kömür santrallerinden elde edilen 49 GWh elektrik, Almanya’nın yıllık elektrik tüketiminin %25’ine yakın.
900 Milyar Ton Rezerv Yabana Atılmıyor
Birleşmiş Milletler ve Uluslararası Enerji Ajansı kömürün elektrik üretimindeki önemini teslim ediyor. 2015’te Fransa’nın başkenti Paris’te 195 ülke tarafından kabul edilen BM İklim Anlaşması’nda kömürün “erişilebilir enerji karmasının” önemli bir öğesi olduğu belirtildi. Uluslararası Enerji Ajansı da dünyada yaklaşık 900 milyar ton kömür rezervinin göz ardı edilemeyeceğini belirtiyor ancak “Çevreye etkilerinin azaltılması için kömürü daha verimli biçimde kullanmanın yolunu bulmalıyız” diyor. IEA’ya göre iklim değişikliğine yol açan sera gazları salınımının yüzde 40’ı elektrik üretimi sırasında ortaya çıkıyor ve kömür ve doğal gaz gibi fosil yakıtların kullanıldığı termik santrallerin bundaki payı yüzde 75’e varıyor.
Bu oranın yüksek olmasının en önemli sebebi özellikle mevcut kömür santrallerinde verimin düşük olması. Enerji ve çevre danışmanlık şirketi Ecofys’in 2014’te yayınladığı bir rapora göre dünyada kömür santrallerinin enerji verimliliği ortalama %33-35 seviyesinde bulunuyor. Hindistan’daki termik santrallerin verimi %26 seviyesinde kalırken, Fransa’nın termik santrallerinde bu oran %41’e kadar çıkıyor.
Modernizasyon Başladı
Bazı ülkelerde kömür termik santrallerinin veriminin yüksek oluşunun en önemli nedeni modernizasyonlar gerçekleştirilmesi. Türkiye’de toplam kurulu gücü 17 bin MW’nin biraz üzerinde bulunan 39 kömür termik santralinin modernize edilmesi süreci ise yeni başladı. En güncel örneklerinden biri de GE’nin BEREKET Enerji iştiraki Yatağan Termik Enerji Üretim A.Ş ile imzaladığı Türkiye’deki ilk tam kapsamlı Buhar Türbini ve Jeneratörü Modernizasyon Projesi oldu. Anlaşma kapsamında GE, Yatağan Termik Santrali’ndeki mevcut üç Buhar Türbini ve Jeneratörünün modernizasyonunu gerçekleştiriyor. Proje, santralin üretim miktarını, kullanılabilirliğini ve çalışma ömrünü artıracak. Proje kapsamında, Türkiye’de ortalama 125 bin hanenin enerji İhtiyaçlarını karşılamaya yetecek 44 MW ek üretim kapasitesi oluşacak.