Bilim Dünyasındaki 5 Yeni Gelişme

Dünyanın en hızlı süper bilgisayarı, gökyüzündeki gizemlerin araştırılması ve insan-robot melezlerine doğru giden yol… Son dönemin en havalı gelişmeleri, bilim kurgu vizyonunun hayata geçişini gösteriyor.

Kanser Aşısı

Nedir? Memorial Sloan Kettering Kanser Merkezi’ndeki bilim insanları pankreas kanseriyle savaşmaya yardımcı olabilecek, kişiye özel aşı geliştirdiler.

Neye yarar? Pankreas kanseri üçüncü ölümcül kanser türü. Yapılan küçük bir klinik deneyde aşı, hastaların yarısının bağışıklık sisteminin pankreas kanseri hücrelerini tanımasını sağladı ve ameliyattan sonra kanseri yavaşlattığı görüldü.

Nasıl çalışır? Pankreas tümörleri, genellikle bağışıklık sistemi tarafından fark edilmeyen, neoantijen adı verilen proteinler üretiyor; fakat bazı insanlarda T hücreleri adı verilen bağışıklık hücrelerini tetikliyor. Araştırmacılar, her bir katılımcının tümörünü çıkardılar ve neoantijenin en “fark edilebilir” versiyonunu bulmak için genlerini sıraladılar. COVID-19 aşılarıyla aynı mRNA teknolojisini kullanarak, her katılımcının kan dolaşımına protein için hastaya özel genetik talimatlar enjekte ettiler. Deneyi yöneten Vinod Balachandran, “Kişiselleştirilmiş aşının, acil daha iyi tedavi gerektiren pankreas kanseriyle ve diğer kanserlerle savaşmak için işe yarayacağını görmek çok heyecan verici.” diyor.

Mermiden Daha Hızlı

Nedir? Energy’s Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı‘ndaki bir süper bilgisayar, saniyede bir kentilyon hesaplamadan fazla olan 1,1 exaflop bilgi işlem gücüne ulaşarak dünyanın en hızlısı bilgisayarı oldu.

Neye yarar? GE‘deki mühendisler de dâhil bilim insanları; hava durumu, hastalıklar, astronomik olaylar ve elementlerin yapısı gibi karmaşık sistemlerin modellenmesi için yüksek performanslı bilgi işlem kullanıyor. Oak Ridges Jeff Nichols, “Dünyanın dört bir yanından bilim insanları ve mühendisler, çağımızın en zorlu sorularını çözebilmek için bu olağanüstü bilgi işlem hızlarını kullanacaklar.” diyor.

Nasıl çalışır? Frontier süper bilgisayarı, 9.400 merkezi işlem birimi ve 37.000’den fazla grafik işlem birimi ile her biri bir kamyonet kadar ağır olan 74 bilgisayar kabininden oluşuyor. Bilgisayar toplam insan nüfusu ancak dört yılda yapabileceği hesaplamaları, ortaya çıkan “exascale” işlem gücü sayesinde bir saniyede yapabiliyor. Makinenin 2023 yılında bilim için kullanıma hazır olması planlanıyor.

O Bir Kuş Mu? Yoksa?

Nedir? NASA tanımlanamayan hava olaylarını veya UAP’leri araştırmak için dokuz aylık bir çalışma başlattı. 

Neye yarar? NASA’nın çalışması, Pentagon‘un askeri pilotların bilinen doğa yasalarına ve havacılık teknolojisinin sınırlarına meydan okuyan fenomen raporlarına ilişkin devam eden soruşturmasından ayrı olacak; fakat koordineli ilerleyecek.

Nasıl çalışır? Bağımsız araştırmacılar ekibine liderlik edecek olan astrofizikçi David Spergel, “Gözlemlerin azlığından dolayı ilk yapabileceğimiz, basitçe en sağlam veri setini toplamak.” diyor. Ekip bulgularını halka açmanın yanı sıra, UAP’lerin gelecekteki gözlemleri ve raporlamaları için en iyi uygulamaları tasarlamak için veri analitiği, havacılık ve bilim uzmanlarıyla iş birliği yapacak. Gün sonunda başka gezegenlerdeki yaşam ihtimali araştırılıyor. 

Yepyeni Bir Deri

Nedir? Japonya’daki bilim insanları, yaşayan bir insana ait deri hücreleriyle robotik bir parmağı kapladı.

Neye yarar? Silikon deri robotlara cana yakın, insani bir görünüm kazandırabilir; ancak kırışıklıklar ve yara iyileşmesi gibi ayrıntılarda gerçek deriyle örtüşemez. Tokyo Üniversitesi’nde profesör ve Matter‘daki yeni bir araştırmanın baş yazarı olan Shoji Takeuchi, “Bu çalışma, canlı deriyle kaplanmış robotlar yaratmanın sadece ilk adımı.” diyor.

Nasıl çalışır? Takeuchi’nin ekibi ilk olarak, robotik parmakları cildin bağ dokusunun ana bileşenleri olan kolajen ve fibroblast çözeltisine batırdı. Çözelti parmağın etrafında büzüldü ve bir epidermal hücre tabakası için tam olarak kalıplanmış, alıcı bir yüzey yarattı. Bilim insanları, bir “cilt eş değeri” tamamlamak için deri hücrelerini kullandılar. Ortaya çıkan robotik parmak; parmağın üç eklemini büküp gerebiliyor, suyu itebiliyor ve hasar gördüğünde bir kolajen bandaj altında kendi kendini iyileştirebiliyor.

Gen Haritası

Nedir? MIT‘nin Whitehead Biyomedikal Araştırma Enstitüsü‘ndeki araştırmacılar, her bir insan genini işlevine bağlayan bir harita çıkardılar.

Neye yarar? Araştırmacılar İnsan Genom Projesi’nin, insan DNA’sının eksiksiz bir dizilimini sağladığı gibi haritanın diğer bilim insanlarına da kaynak olmasını istiyorlar. Proje başkanı Jonathan Weissman, “Herhangi bir deney yapmak zorunda kalmadan veri tabanını tarayabilirsiniz.” diyor.

Nasıl çalışır? Ekip CRISPR-Cas9 genom düzenlemesini kullanarak 2,5 milyon retina ve kan kanseri hücresinde gen düzenlemeleri yaptı. Ardından, her bir genin işlevine aracılık eden RNA’daki değişiklikleri analiz ettiler. Bu verileri, her bir genotipi kendi eylemiyle eşleştirmek ve işlevleri önceden bilinmeyen genlerin rollerini araştırmak için kullandılar. Sonuçlar Cell dergisinde yayınlandı ve verilere Weissman Lab’in web sitesinden ücretsiz erişim sağlanabiliyor.