2021: một năm đáng nhớ của GE
2021 là một năm đánh dấu nhiều sự kiện quan trọng trong lịch sử 129 năm của GE. Trong đó, nổi bật nhất là việc GE tuyên bố sẽ tách thành ba công ty niêm yết độc lập, định hướng tiên phong trong các lĩnh vực y tế, năng lượng và hàng không. Năm 2021 cũng ghi nhận nhiều thỏa thuận và mối quan hệ hợp tác để giúp GE lên kế hoạch phát triển hướng tới tương lai bền vững cho tập đoàn và các mảng kinh doanh. Hãy cùng chúng tôi điểm lại những sự kiện đáng chú ý trong năm vừa qua.
Kế hoạch tái cơ cấu mạnh mẽ
“Chúng tôi có trách nhiệm phải nhanh chóng định hình tương lai ngành hàng không, nâng cấp công nghệ y học chính xác và đi đầu trong quá trình chuyển đổi năng lượng” – ông Larry Culp, Chủ tịch kiêm Giám đốc Điều hành của GE chia sẻ. Ảnh: GE.
Đầu tháng 11, GE công bố một “cột mốc quan trọng” trong lịch sử kinh doanh: tập đoàn sẽ tách thành ba công ty đại chúng với định hướng dẫn đầu trong các lĩnh vực: hàng không, y tế và năng lượng. “Chúng tôi có trách nhiệm phải nhanh chóng định hình tương lai ngành hàng không, nâng cấp công nghệ y học chính xác và đi đầu trong quá trình chuyển đổi năng lượng” – ông Larry Culp, Chủ tịch kiêm Giám đốc Điều hành của GE chia sẻ. “Động lực đã được xây dựng đặt chúng tôi vào một vị trí đủ sức mạnh để thực hiện bước tiến thú vị tiếp theo trong hành trình chuyển mình của GE, tạo điều kiện cho các mảng kinh doanh phát huy hết tiềm năng”.
Báo cáo Phát triển Bền vững
Năm 2020, GE cam kết sẽ trung hoà carbon trong các hoạt động công ty trước năm 2030. Và trong Báo cáo Phát triển Bền vững phát hành tháng 6 năm ngoái, tập đoàn còn đặt ra tham vọng sẽ không phát thải trước năm 2050, bao gồm không phát thải khi sử dụng các sản phẩm của hãng như trong Phạm vi Phát thải 3.
Bản sắc đổi mới sáng tạo của GE đóng vai trò quan trọng trong lộ trình này. Các kỹ sư của hãng luôn tìm kiếm biện pháp mới để giúp giải quyết những thách thức lớn trên toàn cầu như chuyển đổi năng lượng để đối phó với biến đổi khí hậu, y học chính xác giúp cá nhân hoá chẩn đoán và điều trị hay một tương lai hàng không thông minh và hiệu quả hơn. Song song với đó, GE cũng luôn nỗ lực để cải thiện chất lượng cuộc sống cho mọi người trên toàn thế giới.
Đi đầu đón thách thức
Vào tháng 10, Tổ chức Hoạt động Vận tải Hàng không (ATAG) tuyên bố cam kết hướng tới mục tiêu không phát thải carbon trước năm 2050 của ngành hàng không. Là một thành viên của tổ chức này, GE đã sớm có sự chuẩn bị.
Chỉ tính riêng năm 2020, GE đã đầu tư 1,8 tỷ USD vào nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực hàng không, bao gồm phát triển vật liệu và công nghệ mới giúp cắt giảm mức tiêu thụ nhiên liệu và tạo tiền đề cho thiết kế điện lai. Vào tháng 6, CFM International (liên doanh giữa GE và Safran Aircraft Engines) tuyên bố khởi động Chương trình Cuộc cách mạng sáng chế động cơ bền vững (RISE) để thử nghiệm các công nghệ hiện đại cho thế hệ động cơ mới. Theo đó, các động cơ này có khả năng giảm 20% mức tiêu thụ nhiên liệu và phát thải ít hơn 20% khí CO2 so với những động cơ phản lực hiệu quả nhất hiện nay.
Phần mềm nguồn lực y tế
Được triển khai để đối phó với đại dịch COVID-19, phần mềm sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) do GE Healthcare phát triển đã cung cấp cho đội ngũ y bác sĩ tại bang Oregon, Hoa Kỳ thông tin gần thời gian thực về số lượng giường điều trị tích cực (ICU) và những nguồn lực y tế quan trọng khác trong khu vực. Phần mềm có tên Hệ thống Y tế Oregon (Oregon Care System - OCS) này sử dụng 4,2 triệu điểm dữ liệu mỗi ngày để kết nối bệnh nhân với các nguồn lực y tế cần thiết.
Xanh hoá New York bằng khí hydro
Vào tháng 7, New York tuyên bố kế hoạch đưa khí hydro xanh vào danh mục các giải pháp năng lượng bền vững của bang với sự trợ giúp của GE. Cụ thể, mùa thu vừa rồi, nhà máy điện Brentwood trên đảo Long Island đã khởi động một dự án mô phỏng để kiểm tra tính khả thi khi vận hành bằng hỗn hợp khí tự nhiên và khí hydro xanh. Là đơn vị cung ứng tuabin cho nhà máy, GE Gas Power cũng sẽ cung cấp công nghệ trộn nhiên liệu và giúp thực hiện dự án. Họ hiện là công ty đầu ngành trong việc sử dụng loại nhiên liệu không phát thải này.
Kết hợp khí tự nhiên và hydro để giảm phát thải
Dòng tuabin khí HA của GE Gas Power - với đặc điểm hiệu suất cao và làm mát bằng không khí - là một trong những tuabin hiệu quả nhất trên thế giới và đang giúp các nhà máy tại châu Âu và châu Á thiết lập những kỷ lục hiệu suất mới. Tháng 12 vừa qua, GE và Harbin Electric Corporation tuyên bố rằng họ sẽ lắp đặt hai tuabin 9HA.01 tại tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, và vận hành bằng hỗn hợp khí tự nhiên với khoảng 10% khí hydro. Khi sử dụng hỗn hợp nhiên liệu này, một nhà máy điện khí chu trình hỗn hợp chỉ tạo ra khoảng 40% lượng khí CO2 so với một nhà máy điện than cùng quy mô. Thể tích khí hydro trong hỗn hợp nhiên liệu có thể tăng dần lên và giúp khu vực đông dân cư này giảm lượng khí thải carbon nhiều hơn nữa.
Cách đó nửa vòng Trái Đất tại Brazil, các tuabin HA của GE đang đáp ứng một nhu cầu khác. Tại khu vực Đông Bắc Brazil, những nguồn tái tạo như gió và thuỷ điện là nguồn cấp điện chính. Tuy nhiên, khí gió ngừng thổi và các hồ thuỷ điện cạn nước do hạn hán, khu vực này cần huy động những nguồn phát điện khác. Một trong số đó chính là Porto de Sergipe I - nhà máy điện khí chu trình hỗn hợp lớn nhất khu vực Mỹ Latinh. Tại đây, ba tuabin 7HA.02 của GE đang giúp đáp ứng tới 15% nhu cầu điện. Hệ thống lưới điện liên kết của Brazil cũng cho phép truyền tải điện từ nhà máy này đến bất kỳ khu vực nào trong nước.
GE mua lại BK Medical
Vào tháng 9, GE Healthcare công bố thoả thuận mua lại BK Medical - một công ty trực quan hoá phẫu thuật sở hữu công nghệ cho phép bác sĩ quan sát bên trong cơ thể bệnh nhân ngay khi đang tiến hành phẫu thuật và giúp họ đưa ra các quyết định quan trọng.
“Thoả thuận trị giá 1,45 tỷ USD này đã hoàn tất trong tháng 12 và sẽ giúp GE Healthcare tiếp tục mở rộng hơn nữa. Không chỉ trong khâu chẩn đoán mà còn cả trong các thủ thuật can thiệp bằng phẫu thuật và liệu pháp, đơn giản hoá việc ra quyết định cho bác sĩ và trang bị cho họ những thông tin chuyên sâu hơn để mang lại trải nghiệm chăm sóc sức khỏe nhanh hơn, cá nhân hoá cao hơn cho người bệnh. Đây là một bước tiến hướng tới tương lai y học chính xác” - Kieran Murphy - Chủ tịch kiêm Giám đốc Điều hành của GE Healthcare cho biết.
Thương vụ mua lại Zionexa
Trước đó vào tháng 5, GE cũng quyết định mua lại Zionexa - một công ty tư nhân của Pháp chuyên phát triển và thương mại hoá các tác nhân chẩn đoán hình ảnh có khả năng hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán một số loại bệnh ung thư và bệnh lý khác. Cụ thể, Zionexa tập trung phát triển các tác nhân chẩn đoán gọi là dược chất phóng xạ. Chúng có khả năng bám vào một số thụ thể nhất định trong cơ thể và giúp bác sĩ thu được nhiều thông tin hơn, ví dụ thông tin về khối u và loại thuốc có tác dụng trong điều trị khối u đó.
“Tương lai y học hướng tới quan sát từng người bệnh” - Julia Casey, Giám đốc mảng Chẩn đoán hình ảnh phân tử và Dược phẩm của GE Healthcare nói. “Thỏa thuận này nhằm giúp bác sĩ chọn đúng phương pháp điều trị cho bệnh nhân”.
Thoả thuận 8,5 tỷ USD với Saudia
Saudia là hãng hàng không đầu tiên của Ả-rập Xê-út và một trong những hãng bay lớn nhất trong khu vực. Tháng 12 vừa qua, họ công bố sẽ bổ sung 65 máy bay phản lực Airbus mới vào đội tàu bay của mình. Những máy bay mới này đều sẽ được trang bị các động cơ LEAP-1A do CFM International (liên doanh của GE và Safran Aircraft Engines) phát triển. Thoả thuận đi kèm cả gói dịch vụ bảo dưỡng và có tổng giá trị khoảng 8,5 tỷ USD. “Chúng tôi hài lòng với độ tin cậy và khả năng hỗ trợ tốt nhất thị trường của CFM trong những năm qua” - Ibrahim Al-Omar, Tổng giám đốc Saudia cho biết.
Đơn hàng lớn nhất trong lịch sử CFM
Saudia không phải là hãng hàng không duy nhất mong muốn sử dụng các động cơ LEAP. IndiGo Airline của Ấn Độ - một trong những hãng hàng không giá rẻ tăng trưởng nhanh nhất thế giới - đã công bố sẽ trang bị các cặp động cơ LEAP-1A cho 310 tàu bay mới của hãng. Đây là đơn hàng có giá trị cao nhất trong lịch sử CFM International, bao gồm 620 động cơ lắp mới và linh kiện thay thế cùng với một thỏa thuận sửa chữa bảo dưỡng trong nhiều năm.
“Đây là một cột mốc quan trọng phản ánh cam kết lâu dài của chúng tôi trong việc nhanh chóng tăng cường mạng lưới bay ở cả trong nước và quốc tế” - Ronojoy Dutta, Giám đốc Điều hành của IndiGo cho hay. Hãng hàng không này sẽ sử dụng động cơ LEAP-1A cho các tàu bay A320neo, A321neo và A321XLR mới.
Thắt chặt quan hệ đối tác lâu dài với Southwest
Vào tháng Ba, CFM International công bố liên doanh này sẽ trang bị các động cơ LEAP-1B cho 100 máy bay Boeing 737 MAX mới của hãng hàng không Southwest Airlines. Sau thỏa thuận này, Southwest sẽ khai thác tổng cộng 800 động cơ LEAP cho đội tàu bay của hãng. Kể từ năm 1981, tất cả máy bay Boeing 737 - một trong những dòng phản lực bán chạy nhất thế giới - đều được trang bị các động cơ máy bay của CFM.
Southwest hiện đang khai thác đội tàu bay lớn nhất, với khoảng 730 chiếc Boeing 737. “Chúng tôi rất hào hứng khi tiến thêm một bước dài nữa trong quan hệ đối tác lâu bền với Southwest Airlines” - Gaël Méheust, Chủ tịch kiêm CEO của CFM International chia sẻ.
Hợp nhất và xoá thêm nợ
Vào tháng 11, GE thông báo rằng công ty con của hãng là GE Aviation Capital Services và hãng AerCap của Ireland sẽ kết hợp để tạo nên công ty cho thuê máy bay hàng đầu thế giới. Ông Larry Culp gọi đây là một “chất xúc tác lớn, cho phép chúng tôi tập trung vào cốt lõi công nghiệp và đẩy nhanh lộ trình xóa nợ”. Giao dịch này là một “cột mốc quan trọng trong hành trình chuyển đổi của GE thành một tập đoàn công nghiệp công nghệ cao, tập trung hơn, đơn giản và mạnh mẽ hơn” - ông nói thêm.
Dự án điện gió ngoài khơi đầu tiên tại Mỹ
Năm 2021, GE Renewable Energy đã nhận được một số đơn đặt hàng tuabin gió ngoài khơi Haliade-X. Theo đó, họ sẽ cung cấp tuabin cho Vineyard Wind 1, dự án nhà máy điện gió ngoài khơi đầu tiên của Hoa Kỳ. Nhà máy này nằm cách bờ biển Martha’s Vineyard, bang Massachusetts 24 km và sẽ vận hành tổ máy gồm 62 tuabin Haliade-X 13 MW. Dự kiến bắt đầu phát điện vào năm 2023, Vineyard Wind 1 sẽ cung cấp điện với giá cạnh tranh cho hơn 400.000 hộ gia đình và doanh nghiệp tại Mỹ, đồng thời sẽ giúp giảm hơn 1,6 triệu tấn khí thải carbon mỗi năm.
Tối ưu hoá “người khổng lồ” Haliade-X
Bên cạnh Vineyard Wind 1, tuabin Haliade-X cũng sẽ được sử dụng trong trang trại điện gió Dogger Bank - dự án có tổng công suất 3,6 GW ngoài khơi Biển Bắc nước Anh. Vào tháng 10, GE Renewable Energy đã hoàn tất thỏa thuận về việc sẽ cung cấp tuabin cho Giai đoạn C có công suất 1,2 GW của dự án này.
Sau khi hoàn thành, Dogger Bank dự kiến sẽ là trang trại điện gió ngoài khơi lớn nhất thế giới. Thỏa thuận này đồng thời cũng đánh dấu đơn đặt hàng đầu tiên cho phiên bản Haliade-X khoẻ nhất. Cụ thể, Dogger Bank C sẽ được trang bị 87 tuabin Haliade-X 14-MW - mẫu tuabin đầu tiên trên thế giới có công suất định mức 14 MW.
“Khi nghiệm thu nguyên mẫu Haliade-X đầu tiên vào tháng 11 năm 2019 với công suất 12 MW, chúng tôi đã thực hiện được một bước tiến lớn trong ngành” - Vincent Schellings, Giám đốc Công nghệ mảng Offshore Wind, GE Renewable Energy nói. “Trong hai năm qua, chúng tôi đã học được nhiều điều về vận hành và tối ưu hiệu suất dòng Haliade-X, cho phép chúng tôi nâng cấp nền tảng Haliade-X để đạt công suất 14 MW như hiện nay”. Qua thỏa thuận này, tổng số tuabin Haliade-X được lắp đặt tại dự án Dogger Bank lên tới con số 277.
Tuabin gió trên bờ công suất 2 MW
Có nhiều thành tích ấn tượng nhưng Haliade-X không phải tuabin duy nhất gặt hái thành công của GE. Dòng tuabin trên bờ với công suất 2 MW của GE Renewable Energy cũng thực hiện được một mục tiêu quan trọng: đạt tổng công suất lắp đặt hơn 20 GW kể từ khi ra mắt năm 2015, được lắp đặt tại hơn 10 quốc gia trên thế giới và 23 bang của Hoa Kỳ.
Vậy 20 GW nhiều đến cỡ nào? 20 GW điện gió trên bờ tương đương với việc giảm phát thải 120 triệu tấn CO2 trong 5 năm. 20 GW điện gió trên bờ cũng đủ để cấp điện cho 12,9 triệu hộ gia đình trên toàn thế giới. Nền tảng 2-MW cũng đạt tính khả dụng lên tới 98% trên toàn cầu, đồng nghĩa với việc các tuabin này có thể vận hành ổn định và đáp ứng nhiều nhu cầu của khách hàng khi cần.
Western Spirit Wind
Tháng 1 năm ngoái, Pattern Energy thông báo rằng 377 tuabin 2-MW của GE sẽ vận hành dự án Western Spirit Wind. Dự án này bao gồm 4 trang trại điện gió riêng biệt tại miền trung bang New Mexico, Hoa Kỳ. Khi hoàn thiện, Western Spirit Wind sẽ có công suất 1050 MW và giúp New Mexico hoàn thành mục tiêu năng lượng đầy tham vọng.
Cụ thể, bang này hướng tới việc tạo ra 50% sản lượng điện từ các nguồn tái tạo trước năm 2030. Đơn hàng tuabin này, bao gồm cả hợp đồng dịch vụ bảo dưỡng trọn gói trong 10 năm, sẽ có thể cấp điện cho khoảng 590,000 hộ gia đình. Western Spirit Wind sẽ khai thác các tuabin có công suất định mức dao động từ 2,3 đến 2,8 MW và sử dụng các cột tháp với chiều cao khác nhau để tối ưu khả năng đón gió.
Tăng tỷ trọng điện tái tạo trong cơ cấu năng lượng
Nhà máy điện than Martin Drake ở Colorado Springs, Colorado, Hoa Kỳ có thể sớm trở thành hình mẫu cho các công ty điện lực đang tìm kiếm giải pháp để cắt giảm lượng khí thải carbon và đấu lưới thêm nhiều nguồn năng lượng tái tạo. Vốn đã lên kế hoạch dừng hoạt động sản xuất điện than tại nhà máy này vào năm 2035, giờ đây Colorado Springs Utilities có thể đẩy nhanh tiến độ hơn một thập kỷ nhờ vào 6 tổ máy tuabin khí của GE, dự kiến sẽ lắp đặt vào cuối năm 2022.
Một khi các tổ máy này đi vào hoạt động, Springs Utilities dự báo lượng khí thải CO2 sẽ giảm 80% trước năm 2030. Tuabin khí được sử dụng trong trường hợp này là mẫu LM2500EXPRESS. Đây là mẫu tuabin “khí động học” được xây dựng dựa trên công nghệ vốn được GE phát triển cho động cơ phản lực CF6.
Vào tháng 9, California cũng thông báo các kế hoạch tăng cường sử dụng những tuabin khí động học của GE Gas Power khi bang này chuyển đổi năng lượng theo hướng tăng tỷ trọng điện tái tạo.
Tương lai Điện hạt nhân
Giống như nhiều nước trên thế giới, Canada cam kết sẽ không phát thải carbon trước năm 2050. Bên cạnh đẩy mạnh phát triển các nguồn năng lượng tái tạo, quốc gia Bắc Mỹ này cũng lên kế hoạch bổ sung vào cơ cấu năng lượng của mình một nguồn điện mới: các lò phản ứng mô-đun cỡ nhỏ (small modular reactor, viết tắt là SMR).
Nguồn năng lượng mới này có tốc độ triển khai nhanh hơn so với điện hạt nhân truyền thống đồng thời có chi phí sản xuất thấp hơn. Vào đầu tháng 12, tỉnh Ontario, Canada đã lựa chọn và cho phép GE Hitachi Nuclear Energy xây dựng lò phản ứng SMR đầu tiên và dự kiến sẽ đấu lưới vào cuối những năm 2020. Trong vòng vài tuần sau đó, GE Hitachi Nuclear Energy, công ty công nghiệp hạt nhân BWXT của Canada và Synthos Green Energy (SGE) của Ba Lan cũng công bố ý định hợp tác để triển khai ít nhất 10 lò phản ứng BWRX-300 SMR của GE Hitachi tại Ba Lan vào đầu những năm 2030.
Công nghệ mới cho lưới điện
Lộ trình hướng tới tương lai của ngành năng lượng tất nhiên sẽ không thể thiếu vắng lưới điện - công trình kết nối các hộ gia đình và doanh nghiệp với những công ty điện lực. “Lưới điện là hệ thống công nghiệp lớn nhất nhân loại từng xây dựng” - Vera Silva, Giám đốc Công nghệ mảng Grid Solutions, GE Renewable Energy cho hay.
Dưới sức ép thời đại, gánh nặng đè lên hệ thống này còn tăng thêm. Lưới điện vừa phải tiếp nhận thêm nhiều nguồn năng lượng tái tạo đấu lưới, vừa phải chống chịu với các điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Tin vui là, vào tháng 9 vừa qua, GE và Prolec GE (liên doanh giữa GE Renewable Energy Grid Solutions và Xignux) đã kích hoạt thành công “máy biến áp linh hoạt” đầu tiên trên thế giới tại Columbia, Mississippi, Hoa Kỳ. Công nghệ này hứa hẹn sẽ giúp chuyển đổi và nâng cấp lưới điện thành một hệ thống mạnh mẽ hơn để sẵn sàng cho thế kỷ mới.
Định hình tương lai từ 126 năm trước
Thomas Edison đã thua trong cuộc chiến dòng điện khi ban tổ chức Triển lãm Colombia Thế giới năm 1893 lựa chọn dòng điện xoay chiều (AC) thay vì dòng điện một chiều (DC) của ông. Tuy nhiên, nhà sáng lập GE không hề nản chí. Trái lại, ông nhanh chóng tiếp thu công nghệ mới. Năm 1895, GE đã bật công tắc trên hệ thống lưới điện xoay chiều cao thế đường dài đầu tiên tại Hoa Kỳ, nối nhà máy thuỷ điện Folsom tại California với Sacramento cách đó khoảng 35 km. Ngày 13/7/2021, nhân dịp kỷ niệm 126 năm ngày truyền tải điện đầu tiên, Hội Kỹ sư Điện và Điện tử (IEEE) đã lắp đặt một tấm bảng tưởng niệm tại trạm biến áp Folsom và vinh danh nơi đây là một Cột mốc IEEE.
Đường dây truyền tải và trạm biến áp Folsom với 4 máy phát điện công suất 750 kW của GE sản xuất tại Schenectady (New York) có thể chỉ là một thắng lợi nhỏ với Edison nhưng tác động của nó đến ngày nay vẫn còn rất lớn. Trạm biến áp này đã tạo ra dòng điện ba pha dao động ở 60hz - tần số tiêu chuẩn hiện nay trên khắp Bắc Mỹ, một số khu vực ở Nam Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc và các khu vực khác trên thế giới. Tần số này cũng là lý do tại sao GE sản xuất hai mẫu tuabin khí HA đạt nhiều kỷ lục của mình: dòng 9HA cho các quốc gia áp dụng tần số 50hz và 7HA cho những thị trường sử dụng các thiết bị có tần số 60hz như châu Âu. Đồng thời, GE cũng vẫn tiếp tục thiết kế và phát triển các thiết bị điện lưới xoay chiều.
Một điều thú vị là, một vài trong số những công nghệ truyền tải điện hiện đại nhất ngày nay như hệ thống truyền tải điện cao thế một chiều (HVDC) - dùng để truyền điện từ các trang trại điện gió ngoài khơi vào đất liền - lại sử dụng ý tưởng dòng điện một chiều của Edison. “Khi ta bật công tắc, đèn phải sáng bất kể sử dụng nguồn điện gì, bởi phía sau đó, một hệ thống lưới điện hiện đại, đáng tin cậy và bền bỉ đang hoạt động” - Jérôme Pécresse, Chủ tịch kiêm Giám đốc Điều hành của GE Renewable Energy nói.